Asplenium, eğreltiotu ailesine (Aspleniaceae) ait bir bitki olup, Güneydoğu Asya, Avustralya ve Malezya’nın tropikal bölgelerinden gelir. Doğal güzelliği ve bakımı kolay olduğu için evlerde sıkça tercih edilen bir bitkidir. Boyutları 30 ila 90 cm arasında değişen Asplenium, ortalama bir büyüme hızına sahiptir ve uygun koşullarda 3 ila 10 yıl yaşayabilir.
İklim ve Isı Gereklilikleri
Asplenium için en uygun sıcaklık yaz aylarında 21°C civarında, kış aylarında ise 12-14°C arasında olmalıdır. Yüksek nem ihtiyacı duyan bu bitki, az nemli ortamlarda da hayatta kalabilse de su püskürtmek suretiyle yapraklara nem sağlanabilir. Özellikle kışın, yumuşak su kullanarak günde iki kez püskürtme yapılması önerilir. Bitkinin daha iyi gelişebilmesi için altına nemli kil taşı dolu bir tepsi koymak faydalı olabilir.
Aydınlatma ve Toprak Seçimi
Asplenium, gölge veya yarı gölge alanlarda en iyi şekilde büyür. Bitkinizi kuzey veya doğuya bakan bir pencere önüne yerleştirebilirsiniz. Güney yönüne bakan bir pencere kullanılıyorsa, bitkiyi camdan en az 3 metre uzakta tutmak önemlidir. Asplenium için doğru toprak seçimi de önemlidir. Gevşek ve nefes alabilen, eğreltiotu için özel üretilmiş mağaza toprağı uygundur. Evinizde kendi toprak karışımınızı yapmak isterseniz, eşit miktarda turba, çim, yaprak toprağı ve kum kullanarak karışımı hazırlayabilirsiniz. Sphagnum ve odun kömürü eklemek de faydalı olacaktır. Toprağın iyi drenaj sağlaması önemlidir.
Sulama ve Gübreleme
Asplenium’un toprak nemi korunmalıdır ancak taşkın sulamadan kaçınılmalıdır. Yaz aylarında toprağı nemli tutmak için haftada 2-3 kez su verilebilir. Kış aylarında ise sulama sıklığını hafif azaltmak gerekebilir ve 8 günde bir sulama yeterli olacaktır. Büyüme döneminde bitkiyi her iki haftada bir, sulandırılmış gübre ile beslemek önerilir.
Üreme ve Nakil İşlemleri
Asplenium, Haziran ayında rizom bölünmesi ile çoğaltılabilir. Yaprakların alt yüzeyindeki sporlar kullanılarak ısı desteği ile üretilen bitki, birkaç ay içinde yeşil yosun ve ardından yeni yapraklar oluşturacaktır. Nakil işlemleri ise genç bitkiler için her yılda bir kez, daha yaşlı bitkiler için ise saksı doldukça ilkbaharda yapılmalıdır. Küçük saksılar tercih edilmelidir ve kökler saksının duvarlarına sıkışırsa saksının kırılması gerekebilir.
Bakım İpuçları ve Hastalık Önleyici Tavsiyeler
Asplenium, cereyan ve su birikintisinden kaçınılmasını gerektiren bir bitkidir. Özellikle rozetin merkezinde su birikintisi oluşmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca, yaprakların kahverengi uçlarını düzenli olarak budamak gerekmektedir. Bitkinin yapraklarının altındaki koyu şeritler, olgunlaşmakta olan sporları işaret eder. Asplenium’un başlıca zorlukları, örümcek akarları, unlu bitler, thrips, yaprak bitleri ve beyaz sineklerdir. Nem eksikliği, yaprakların kahverengileşmesine neden olabilir; kuru havada ise yaprak uçları kurur. Düşük sıcaklıkta yapraklar sarkar fakat kurumaz. Parlak güneşte yapraklar solgunlaşır ve parlaklığını kaybeder. Yapraklarda kahverengi lekeler, cereyan veya çok düşük sıcaklıkları işaret edebilir.
Asplenium, iç mekanlarınıza doğanın ferahlatıcı havasını katarken, bakımının kolaylığı ile de bitki severlerin gönlünde taht kuran bir bitkidir. Kendi doğal ortamının koşullarına yakın bir bakım sağlandığında, yaşam alanınıza egzotik güzellik ve huzur katacaktır.
