Xanthorrhoea, Avustralya’nın batı bölgesine özgü, benzersiz ve etkileyici bir bitki türüdür. Xanthorrhoeaceae ailesine ait olan bu bitki, sarı reçinesinden dolayı bu ismi almıştır. Reçine, bitkinin gövdesi hasar gördüğünde salgılanır ve tarih boyunca çeşitli pratik kullanımları olmuştur.
Xanthorrhoea bitkisi, yetiştirilmesi kolay olan dayanıklı bir bitki türüdür. Doğal ortamında 4 metreye kadar büyüyebilen bu bitki, genellikle çok yavaş büyüyen bir yapıya sahiptir. Kötü toprak koşullarında yılda sadece 0.9 cm büyüyen Xanthorrhoea, daha zengin topraklarda büyümesini hızlandırabilir. Bir metre yüksekliğindeki bir bitkinin yaklaşık 100 yaşında olabileceği göz önünde bulundurulduğunda, büyüme hızının ne kadar düşük olduğu anlaşılabilir. Doğal yaşam alanında 600 yıla kadar yaşam sürebilen bu bitki, ev koşullarında da uzun süre yaşayabilir.
Xanthorrhoea’nın gelişimi için ideal sıcaklık +20°C civarında olsa da, geniş bir sıcaklık aralığında hayatta kalmayı başarabilir. Yüksek sıcaklıklara ve kısa süreli donlara karşı dayanıklıdır. Yangınların sık yaşandığı bölgelerde, gövdesi yanarak siyahlaşsa da, çoğu zaman kısa sürede kendini yenileyebilir. Bu bitki düşük nem seviyelerine kolayca adapte olabilir ve aydınlık ortamlarda olduğu kadar yarı gölgeli alanlarda da büyüyebilir.
Bu bitkinin ağaç oluşum süreci oldukça uzun sürer. Köklenme sağlamlaştıkça ve gövde 4-5 yıl içinde odunlaştıkça, Xanthorrhoea, yıllar boyunca kısa gövdeli çekici bir bitki olarak kalabilir. 30 yıl süren bir süreçte güçlü bir gövde geliştirebilir.
Xanthorrhoea İçin İdeal Toprak ve Sulama
Xanthorrhoea bitkisi nefes alabilen bir toprak karışımına ihtiyaç duyar. En iyi sonuç için, eşit ölçülerde çim toprağı, yaprak toprağı, iri taneli kum veya perlit ile karıştırılmış turba kullanılabilir. Ayrıca, toprak karışımına çakıl parçaları veya kırık tuğlalar eklemek büyümeyi destekleyebilir. Doğal ortamında taşlı ve fakir topraklarda yetişen Xanthorrhoea, iyi drene edilmiş daha verimli bir substratla daha hızlı büyüyebilir.
Sulama konusunda, toprak derinliğinin yaklaşık 5 cm kadar kurumasına izin verilmelidir. Özellikle sıcak havalarda, saksının su dolu bir kapta tutulması düşünülebilir; aksi takdirde su birikmesi önlenmelidir. Genel olarak, bitki kuraklığa dayanıklıdır ve aşırı sulamaya ihtiyaç duymaz.
Gübreleme ve Çoğaltma
Xanthorrhoea, fazla gübreye ihtiyaç duymaz; çünkü aşırı gübreleme bitki için toksik olabilir. Yavaş salınımlı bileşenlere sahip gübreler kullanılabilir. Potasyum sülfat ve aralıklı olarak ahır gübresi, tavsiye edilen gübreler arasındadır. Ancak, yüksek fosfor içeriğine sahip gübrelerden kaçınılmalıdır.
Bu bitki, tohumlarla çoğaltılır. Tohumlar torf ve kumdan oluşan organik bir substrata, 3-6 mm derinliğe ekilebilir. Alternatif olarak, kum ve perlit karışımında (1:1) çimlenme sağlanabilir. Ancak, çimlenen fideler perlit içeren toprak karışımına aktarılmalıdır. Tohum ekiminden önce sıkça fungisit uygulanır ve çimlenme 2 ila 7 hafta sürebilir. Tohumdan yetişen bir ağacın oluşumu çok uzun zaman alabilir.
Çiçeklenme ve Bakım
Xanthorrhoea’nın çiçekleri dekoratif bir değer taşımaz. Genellikle ev ortamında çiçeklenmez, çünkü çiçek sapının ortaya çıkabilmesi için bitkinin en az 80 cm yüksekliğe ulaşması gerekir. Doğal koşullar altında, çiçeklenme genellikle yangınlardan sonra meydana gelir. Bu nedenle, bazı bahçıvanlar bahçede yetiştirirken bitkiyi hafifçe yakarak çiçeklenmeyi teşvik ederler; ancak bu yöntem riskli olabilir ve dikkatle uygulanmalıdır. Çiçekler çıktığında erkenden alınmalıdır; çünkü çiçeklenme bitkiyi zayıflatabilir.
Xanthorrhoea, nakil işlemlerine oldukça hassastır. Kök sistemi zayıf ve küçük kahverengi kökleri son derece duyarlıdır. Saksı boyutunu artırmanız gerektiğinde, eski saksıyı çok dikkatli bir şekilde çıkarmalısınız, toprağı bozmadan. Yeni saksıya geçirirken drenaj eklenmeli ve eski toprak parçası dikkatlice yerleştirilmelidir. Toprağın yüzeyi genellikle çakıl taşlarıyla güzelleştirilir.
Bitki, paketlenmiş ortamına uyum sağlayana kadar bir süre adaptasyon sürecine ihtiyaç duyar. Kuruyan veya düşmüş yaprakların düzenli olarak kesilmesi mantar enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olur. Xanthorrhoea’nın yaprakları genellikle 2-3 yıl yaşar ve ardından solan yapraklar saman benzeri bir “şapka” oluşturur. Bu yapraklar zamanında alınmalıdır. Kuru kahverengi uçlar belirdiğinde, yaprakların uzunluğu 1/3 – 1/2 oranında kesilmelidir. Bu, yeni büyümeyi teşvik edebilir.
Xanthorrhoea’nın başlıca zararlıları arasında örümcek akarları, unlu bitler ve kabuklu bitler bulunmaktadır.
Avustralya’nın yerli halkı, reçine pullarını bitkinin gövdesinin etrafından toplayarak çeşitli ihtiyaçları için kullanmıştır. Isıtılarak top haline getirilen reçine, yapıştırıcı olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte, bitkinin yaprakları ve diğer bazı kısımları zehirli olup, hayvanlar için tehlikelidir.
Xanthorrhoea bitkisi, güzelliğiyle olduğu kadar uzun büyüme süreci ve dikkatli bakımıyla da dikkat çeken bir bitkidir. Avustralya’nın cazibesini evinize taşımak isterseniz, bu bitkiyi tercih edebilirsiniz. Unutulmaması gereken en önemli şey, sabır ve doğru bakım gerektirdiğidir. Bahçenize veya iç mekanınıza ekleyeceğiniz Xanthorrhoea, doğal bir sanat eseri gibi yıllar boyunca göz alıcı bir şekilde büyüyecektir.
