Elettaria ya da yaygın bilinen adıyla kardamom, Zingibiraceae ailesine ait, Hindistan ve Sri Lanka kökenli, güzel kokulu bir bitkidir. Bu tropikal bitki, hem mutfakta baharat olarak kullanılması hem de dekoratif yapraklarıyla iç mekanları süslemesi nedeniyle oldukça değerlidir. Kardamom yetiştiriciliği, birkaç zorluk taşısa da genellikle kolay olarak görülür ve doğru bakım ile muhteşem bir görsellik sağlar.
Elettaria Bitkisinin Özellikleri
Elettaria, kapalı alanlarda 60-80 cm, dış mekanlarda ise 1,8 metreye kadar boylanabilir. Hızlı büyüme oranıyla bilinen bitki, bir sezonda tam boyutlarına ulaşabilir. Çok yıllık bir bitki olduğundan, uygun koşullar sağlandığında uzun yıllar boyunca yatırımınıza değer katar.
Isı ve Nem İhtiyacı
Kardamom, 13-29 °C aralığındaki sıcaklıkları seven bir bitkidir ve düşük sıcaklıkları tolere edemez. Nem oranının ise en az %60 olması gerekmektedir. Özellikle yaz aylarında düzenli olarak yaprakları su püskürtülerek nem ihtiyacı karşılanmalıdır.
Işık İhtiyacı
Kardamom bitkisi canlı ve parlak bir ışık ister, ancak doğrudan güneş ışığından korunmalıdır. Özellikle yazın en sıcak günlerinde hafif bir gölgeleme yapılması bitkinin yapraklarını korumak için önemlidir.
Toprak ve Gübreleme
Elettaria için havadar bir toprak karışımı seçilmelidir. Hazır hava geçirgen toprağa biraz kum ekleyerek ideal karışımı elde edebilirsiniz. Kendiniz hazırlamak isterseniz, her biri bir parça olmak üzere çim toprağı, turba, humus, yaprak toprağı ve kaba kum veya perlit kullanabilirsiniz. Ayrıca yeterli drenaj için delikli saksılar tercih edilmelidir. Bahar ve yaz aylarında ise azot oranı yüksek, düşük fosfor ve potasyum içeren sıvı gübre ile her iki haftada bir gübrelemeniz önerilir.
Kardamom Yetiştirilmesinde Önemli Noktalar
Kardamom bitkisini yetiştirirken dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta vardır. Bunlardan ilki sulama düzenidir. Yaz aylarında toprak kurudukça 2-3 günde bir bolca sulama yapılmalıdır. Kış ve sonbaharda ise sulama azaltılmalıdır. Yetersiz sulama, yaprakların solmasına veya uçlarının kurumasına neden olabilir.
Üreme Yöntemleri
Kardamom bitkisi, yetişkin bitkilerin köklerini bölerek ya da tohum ile çoğaltılabilir. Şubat ve Mart aylarında, bir bıçak yardımıyla kökleri dikkatlice bölebilirsiniz. Her parçada en az iki tomurcuk veya sürgün ve iki yardımcı kök bulunmalıdır. Tohumla üretimde ise toplanan tohumlar ya yıkanıp doğrudan ekilir ya da bir hafta kurutulup külla karıştırılarak torf veya talka karıştırıldıktan sonra ekilir. Tohumdan yetiştirilen fideciklerin 25-30 cm uzunluğa ulaştıklarında nemli bir alt soyul bakılmalıdır.
Çiçeklenme ve Budama
Elettaria bitkisi, Nisan-Mayıs’tan Temmuz-Ağustos’a kadar büyük beyaz çiçeklerle şekil alır. Bu çiçekler göze çarpıcı ve güzeldir. Ancak bitkinin sağlıklı kalabilmesi için düzenli olarak budanması ve hasarlı yapraklarla sürgünlerin alınması gerekir.
Kardamom, düşük nem nedeniyle örümcek akarlara saldırıya uğrayabilir veya yetersiz ışık nedeniyle uzayabilir. Yaprakların uçları düşük hava neminde veya yetersiz sulamada kuruyabilir. Ayrıca kardamom bitkisi viral enfeksiyonlara karşı hassastır, bu yüzden bakımına özen gösterilmelidir.
Elettaria, hem estetik bir değere sahip hem de doğru yetiştirildiğinde mutfağınızın vazgeçilmezlerinden biri olabilir. Bakımı dikkat ve özen gerektirse de sunduğu güzellik ve fayda, verilen emeğe değerdir.
