Aphelandra, Acanthaceae ailesine ait, Güneydoğu Asya, Malezya ve Filipinler’den gelen bir bitkidir. Hem iç mekan hem de dış mekan dekorasyonu için sıkça tercih edilen bu bitki, ilginç yaprak dokusu ve çarpıcı çiçekleriyle dikkat çeker. Bu makalede, Aphelandra’nın nasıl en iyi şekilde yetiştirileceğini ve bakımının nasıl yapılacağını detaylıca ele alacağız.
Bitki Özellikleri ve Genel Bakım
Aphelandra, diğer adıyla Zebra bitkisi, hızlı büyüme hızıyla bilinir. Bitki, ilk çiçeklenme döneminde yaklaşık 30 cm boyunda ve 18-20 cm genişliğindedir. İkinci yılında ise boyutları iki katına çıkar. Oldukça kolay yetiştirilebilmesine rağmen, ufak tefek bakım zorlukları oluşabilir.
Sıcaklık ve Nem
Aphelandra, sıcaklık konusunda belirli derecelere ihtiyaç duyar. Yaz aylarında ideal sıcaklık 24°C civarında olmalıdır. Kış aylarında ise sulama yapılmıyorsa, bitki 10°C’ye kadar dayanabilir. Ancak bu süreçte sıcaklığı 15°C civarında tutmak daha iyi sonuç verir. Nem oranı ise oldukça önemlidir, çünkü kuruluğa duyarlıdır. Bitkiyi, yumuşak su ile püskürtmek ve nemli çakıllar üzerinde tutulmak gereklidir. Çiçeklenme döneminde ise nem oranını azaltarak çakılları çıkarmak önerilir.
Işık ve Toprak
Aphelandra parlak ama dağınık ışık altında büyümeyi tercih eder. Güney cepheli pencerelerde gölge sağlanması gerekirken, doğu cepheli pencereler ideal aydınlatmayı sağlar. Toprak seçiminde ise hava geçirgen özellik gösteren ve çok yoğun olmayan bir karışım tercih edilmelidir. Kendi hazırlayacağınız bir karışım için; 1 ölçü çim toprak, 1 ölçü iri taneli kum veya perlit ve 2 ölçü turba ya da humus kullanılabilir.
Sulama ve Gübreleme
Sulama sıklığı ve oranı, Aphelandra’nın büyüme dönemine bağlıdır. Toprak her zaman nemli kalmalı, ancak su birikintilerinden kaçınılmalıdır. Büyüme döneminde haftada en az 2 kez sulama yapılırken, çiçeklenme sonrasında haftada 1 kez sulanmalıdır. 4-6 haftalık bir dinlenme döneminden sonra büyümesinin devam etmesi için tekrar sulamaya başlanır. Gübreleme de önemlidir; büyüme sezonunda 10-15 günde bir sıvı gübre, organik ve mineral gübreler sırayla kullanılmalıdır.
Çoğaltma ve Saksı Değiştirme
Aphelandra çoğaltmak için, en az iki yaprak içeren çelikler kullanılabilir. Bu çelikler, yüksek nem koşullarında, 24°C sıcaklıkta nemli turba ve perlit karışımında köklendirilebilir. Çeliklerin köklenmesi öncesinde, heteroauxin ile işleme tabi tutulması önerilir. Ayrıca tohum ile çoğaltma da mümkündür ve erken ilkbaharda yapılmalıdır.
Özel Bakım İpuçları ve Zorluklar
Aphelandra bitkisi, cereyan, gaz kokusu ve yağın is kokusuna karşı oldukça hassastır. Bu bitkiyi bu tür ortam şartlarından uzak tutmak gerekir. Yaz aylarında bitkiyi gölge bir alana çıkarmak iyi bir fikir olabilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise kış aylarında hava kuruluğunun oluşturacağı hasarlardır. Uygun şartlar sağlanmadığında yapraklarda kahverengi lekeler, saplarda çürüme, yavaş büyüme gibi sorunlar gözlenebilir.
