Açelya çiçeği, Ericaceae ailesine ait, özellikle Çin ve Himalayalar kökenli güzel bir bitkidir. Bu narin bitki, evde yetiştirilmesi biraz daha fazla özen gerektirse de, doğru koşullar sağlandığında uzun yıllar boyunca sizlere eşlik eder. Genellikle 12 ile 40 cm arasında değişen boylarda olan açelyaların bazı türleri daha da yükselebilir. Sizin için hazırladığımız bu rehberde açelyaya dair bilinmesi gerekenleri ve bakım ipuçlarını bulabilirsiniz.
Açelya Çiçeğinin Genel Özellikleri
Açelya, büyüme hızı oldukça yavaş olan bir bitkidir ve satışa sunulan küçük açelyalar bile en az 2 yıllık bir yaşa sahiptir. Eğer açelyanıza gerekli bakım sağlanırsa, bu bitki uzun yıllar boyunca sizi mutlu edebilir. Yaz aylarında açelyalar için ideal sıcaklık 12 °C ile 16 °C arasında iken, kış aylarında bu sıcaklık 6 °C ile 8 °C arasında olmalıdır. Daha yüksek sıcaklıklarda ise açelyalar hızla kuruyarak çiçeklerini dökebilir. Aynı zamanda yüksek nem oranına ihtiyaç duyarlar; bu nedenle, her gün yumuşak su ile en az bir defa yapraklarına su püskürtmek yararlı olacaktır.
Doğru Aydınlatma ve Toprak Seçimi
Açelyalar, doğrudan güneş ışığına maruz kalmadan parlak bir yerde büyümeyi severler. Doğal ortamlarında genellikle ormanın alt katmanlarında yer alırlar, bu nedenle doğu ve batı cepheleri açelyalar için ideale yakındır. Toprak konusunda ise, açelya toprağı olarak bilinen ve asidik özellikteki toprakları tercih ederler. Eğer kendi karışımınızı hazırlamak isterseniz, eşit miktarda turba, yaprak toprağı ve kum kullanabilirsiniz. Ayrıca iğne yapraklı ormanlardan elde edilen toprak da karışıma eklenebilir. Drenajın sağlanması oldukça önemlidir.
Su, Gübre ve Nakil İhtiyacı
Açelyalar çiçeklenme dönemindeyken düzenli sulanmalıdır ve topraklarının asla tamamen kurumaması gerekir. Yaz aylarında, açelyanızı su dolu bir kabın içine batırarak sulamak etkili bir yöntem olabilir. Ancak yalnızca yumuşak su kullanılması gerektiği unutulmamalıdır. İlkbahardan sonbahara kadar olan dönemde, her iki haftada bir, kireçsiz sıvı gübre ile beslenmelidir. Ancak yeni nakledilen bitkilere iki ay boyunca gübre verilmemelidir. Açelyalar genellikle 2-3 yılda bir, ilkbaharda ya da yaz dinlenme döneminden sonra nakledilmelidir.
Açelyaların Çoğaltılması ve Çiçeklenmesi
Açelyalar, ilkbahar aylarında tepe çelikleri ile serada ya da polietilen kapla örtülü bir ortamda çoğaltılabilir. Alt ısıtma sağlanarak turba ve perlit karışımı kullanılabilir ve heteroauxin uygulaması yapılabilir. Bu çeliklerden elde edilen bitkiler genellikle 2-3 yıl içinde çiçek açar. Çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı veya sarı renkte olabilir ve 3,5-5 cm boyutlarındadır. Erken çeşitler Aralık-Ocak aylarında, orta-geç çeşitler Ocak-Mart aylarında, geç çeşitler ise Şubat-Nisan aylarında çiçeklenirler. Solmuş çiçekler ise mutlaka temizlenmelidir.
Özel Bakım İpuçları ve Zorluklar
Açelyalar, kapalı alanlarda özellikle yüksek sıcaklıklara bağlı olarak bazı zorluklar yaşatabilir. Bu nedenle en soğuk noktalarda, gövdeye olabildiğince yakın yerlerde yetiştirilmelidir. İlkbahardan Haziran ayına kadar düzenli budama gerektirirler. Örümcek akarı gibi zararlılara karşı da dikkatli olunmalıdır. Nem eksikliği veya kuruyan hava koşullarında yapraklar kuruyabilir ve dökülebilir. Aynı zamanda aşırı sulandığında da yapraklar düşebilir ancak bu durumda kurumazlar. Besin yetersizliği nedeniyle üst yapraklar küçük kalabilir ve yeterince asidik olmayan topraklarda yapraklar sarımsı bir renk alabilir.
Ayrıca açelyalar çevresindeki havayı temizleme özelliğine sahiptir; formaldehit, amonyak ve ksilen gibi maddeleri ortamdan uzaklaştırabilirler. Ancak, bu türün bazı cinsleri hayvanlar için zararlı olabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
